Stulecie Śląskiej Policji
Rok 2022 jest rokiem szczególnym dla ziem śląskich. W tym czasie przypada 100. rocznica powrotu części Górnego Śląska do Polski, a co się z tym wiąże powołania autonomicznej Policji Województwa Śląskiego.
Podstawową rolę w tworzeniu Policji Województwa Śląskiego odegrała Naczelna Rada Ludowa dla Górnego Śląska, która na uzyskanych przez Polskę ziemiach śląskich rozważała dwie koncepcje formacji policyjnych. Pierwsza z nich lansowana przez przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie zalecała powołanie oddziału wojewódzkiego Policji Państwowej. Druga natomiast utworzenia żandarmerii
na wzór cieszyńskiej. Ostatecznie zdecydowano o powołaniu policji śląskiej, która miała się wzorować na Policji Państwowej. Odpowiedzialnym za tworzenie policji na Śląsku, Naczelna Rada Ludowa uczyniła ówczesnego komendanta Żandarmerii Krajowej Śląska Cieszyńskiego pułkownika Stanisława Młodnickiego. Przygotowany przez niego projekt organizacji Policji Województwa Śląskiego został zaakceptowany przez Naczelną Radę Ludową, poszerzoną
o działaczy cieszyńskich. Projektowi temu nadano formę prawną rozporządzeniem Wojewody Śląskiego z dnia 17 czerwca 1922 roku w przedmiocie organizacji Policji Wojewódzkiej.
W myśl tego aktu Policja Województwa Śląskiego podporządkowana została wojewodzie i Sejmowi Śląskiemu i była całkowicie niezależna od Policji Państwowej,
z własnym zawieszeniem prawnym, umundurowaniem, szkoleniem, zasadami naboru kandydatów do służby. Umundurowanie policjantów śląskich niewiele różniło się od Policji Państwowej, na czapkach zamiast godła państwowego nosili godło śląskie – orła piastowskiego.
Policja Województwa Śląskiego organizacyjnie dostosowana była do podziału administracyjnego województwa. Na czele stała Główna Komenda z siedzibą w Katowicach. Podporządkowane jej były oddziały, komendy powiatowe i miejskie Tym z kolei podporządkowane były komisariaty i posterunki.
Pierwszym Głównym Komendantem Policji Województwa Śląskiego był pułkownik Stanisław Młodnicki. Od 1 stycznia 1924 r. to stanowisko objął podinspektor Leon Wróblewski. Następcą inspektora Wróblewskiego w dniu 2 grudnia 1926 roku został inspektor dr Adam Kocur, a jego zastępcą został podinspektor Józef Żółtaszek, który po wyborze insp. dra Kocura na prezydenta miasta Katowic został mianowany 6 października 1928 roku głównym komendantem.
Oficerowie otrzymywali przygotowanie do służby w policji na specjalnych kursach
w Warszawie. Pozostali funkcjonariusze służby mundurowej i śledczej przeszkalani byli przeważnie w Szkołach Policji w Katowicach, Świętochłowicach, Bielsku i Królewskiej Hucie oraz częściowo na kursach w Szkole Policyjnej w Mostach Wielkich.
Uzbrojenie jak na tamte czasy było na należytym poziomie. W miejsce krótkich karabinów Mannlichera i niemieckich Mauzerów, policja śląska w roku 1928 otrzymała karabiny Mauzera z Polskiej Wytwórni Uzbrojeń. Na uzbrojenie funkcjonariusza składała się również pałka gumowa i pistolet. Poszczególne oddziały zaopatrzone były również
w pancerze i hełmy stalowe. W dyspozycji policjantów znajdowały się również karabiny maszynowe i „auto pancerne”, a park samochodowy składał się z 12 samochodów osobowych, 5 autobusów, 2 samochodów ciężarowych, 7 motocykli i około 400 rowerów.
Policja Województwa Śląskiego w aparacie całej Rzeczypospolitej odgrywała ważną rolę, nie tylko ze względu na jej wysoki poziom fachowy, ale także ze względu na znaczenie gospodarcze tego regionu w państwie polskim. Stan osobowy wojewódzkich sił policyjnych stanowił około 10% wszystkich funkcjonariuszy w Rzeczypospolitej, dobrze wyszkolonych, zdyscyplinowanych i o stosunkowo wysokim przygotowaniu ogólnym.
Wybuch II wojny światowej spowodował przerwanie historii tej formacji. Wielu funkcjonariuszy śląskich dostało się do niewoli niemieckiej i sowieckiej. Z tej ostatniej powrócili tylko nieliczni, większość z nich pozostała na zawsze na obcej ziemi.
Zdjęcia : zbiory prywatne Grzegorz Grześkowiak